Erfgoed is overal. In de steegjes van onze historische binnensteden, op verlaten fabrieksterreinen en achter de gevels van statige herenhuizen – het verleden leeft voort in de ruimte om ons heen. Vaak lopen we er dagelijks langs zonder erbij stil te staan, maar deze plekken vertellen verhalen die ons verbinden met wie we zijn en waar we vandaan komen. En die verhalen zijn niet alleen waardevol om te bewaren, ze bieden ook kansen voor de toekomst.
Bij Areaal Advies geloven we dat erfgoed niet in een vitrinekast hoort, maar een actieve rol kan spelen in het versterken van gemeenschappen, het verbeteren van de leefomgeving en het aanjagen van een duurzame economie. Vanuit onze unieke combinatie van vier pijlers – Ruimtelijke Economie, Duurzame Bezoekerseconomie, Vastgoed en Duurzaamheid – helpen we overheden en organisaties om erfgoed te benaderen als een bron van kracht en vernieuwing.
Erfgoed als belevenis: betekenisvol toerisme met impact
Toerisme draait allang niet meer alleen om attracties en pretparken. Steeds meer bezoekers zijn op zoek naar betekenisvolle ervaringen. Ze willen leren, beleven en geraakt worden. Cultureel erfgoed speelt hierin een cruciale rol. Oude kerken, fabrieken, kastelen of stadswijken kunnen bezoekers een unieke en authentieke beleving bieden. Niet omdat ze ‘oud’ zijn, maar omdat ze verhalen vertellen. Verhalen over vroeger – en over nu.
Erfgoedtoerisme is dan ook in opkomst. Jaarlijks trekken miljoenen mensen naar plekken als de molens van Kinderdijk, de binnenstad van Middelburg of het Spoorwegmuseum in Utrecht. Maar ook op kleinere schaal, zoals in ambachtelijke werkplaatsen of historische wandelroutes, wordt erfgoed ingezet om bezoekers te verrassen en verbinden.
Wat deze vorm van toerisme zo waardevol maakt, is dat het meer oplevert dan alleen vermaak. Het draagt bij aan de lokale economie, stimuleert het midden- en kleinbedrijf en zorgt voor een trots gevoel bij bewoners. En belangrijk: het behoud van erfgoed komt hiermee op eigen benen te staan. Bezoekers betalen entree, kopen een lokaal product of verblijven in een monumentale bed & breakfast – allemaal inkomsten die bijdragen aan het behoud en beheer van deze plekken.
Slim omgaan met kwetsbaarheid
Maar erfgoed is ook kwetsbaar. Monumenten hebben onderhoud nodig, en dat kost geld. Bovendien zijn ze vaak gebonden aan strenge regels, waardoor aanpassingen – bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid – niet eenvoudig zijn. Zonder beleid en betrokkenheid verdwijnen deze plekken langzaam uit beeld. Dat is zonde, want wie een monument verliest, verliest ook het verhaal dat eraan verbonden is.
Daarom is het belangrijk om erfgoedtoerisme niet alleen als kans, maar ook als verantwoordelijkheid te zien. Als gemeente, als ondernemer, als samenleving. We moeten goed nadenken over hoe we erfgoed inzetten. Want te veel bezoekers of een te eenzijdige commerciële insteek kunnen juist afbreuk doen aan de authenticiteit van een plek.
Bij Areaal Advies helpen we bij het vinden van die balans: hoe zorg je dat erfgoed toegankelijk én betekenisvol blijft, zonder dat het zijn ziel verliest? Hoe maak je het beleefbaar, maar ook houdbaar?
Van last naar kans: erfgoed in het vastgoedperspectief
Slim omgaan met kwetsbaarheid
Maar erfgoed is ook kwetsbaar. Monumenten hebben onderhoud nodig, en dat kost geld. Bovendien zijn ze vaak gebonden aan strenge regels, waardoor aanpassingen – bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid – niet eenvoudig zijn. Zonder beleid en betrokkenheid verdwijnen deze plekken langzaam uit beeld. Dat is zonde, want wie een monument verliest, verliest ook het verhaal dat eraan verbonden is.
Daarom is het belangrijk om erfgoedtoerisme niet alleen als kans, maar ook als verantwoordelijkheid te zien. Als gemeente, als ondernemer, als samenleving. We moeten goed nadenken over hoe we erfgoed inzetten. Want te veel bezoekers of een te eenzijdige commerciële insteek kunnen juist afbreuk doen aan de authenticiteit van een plek.
Bij Areaal Advies helpen we bij het vinden van die balans: hoe zorg je dat erfgoed toegankelijk én betekenisvol blijft, zonder dat het zijn ziel verliest? Hoe maak je het beleefbaar, maar ook houdbaar?
Van last naar kans: erfgoed in het vastgoedperspectief
Naast de toeristische waarde heeft erfgoed ook een ruimtelijke- en een vastgoedcomponent. Monumentale panden zijn prachtig, maar hun exploitatie is vaak complex. Ze zijn moeilijk te isoleren, lastig te verduurzamen en kostbaar in onderhoud. Het is dan verleidelijk om ze vooral als ‘last’ te zien – als iets wat geld kost en vooral beperkingen met zich meebrengt.
Maar wie met een bredere blik kijkt, ziet dat erfgoed juist waarde toevoegt. Historische gebouwen hebben karakter, vertellen verhalen en geven een plek identiteit. Ze kunnen – mits goed benut – aantrekkelijk zijn voor horeca, cultuur, wonen of kleinschalige bedrijvigheid. Ze versterken de sfeer en aantrekkingskracht van een gebied. Het zijn vaak deze unieke plekken die mensen aantrekken, laten verblijven én laten terugkomen.
De uitdaging ligt in het vinden van een realistisch én respectvol gebruik. Want elke aanpassing aan een monument moet zorgvuldig gebeuren. De stenen moeten blijven vertellen wat ze al decennia – soms eeuwen – vertellen. Tegelijk moet het gebouw functioneel zijn en passen in de toekomst. Daarvoor is kennis nodig, creativiteit én samenwerking tussen beleid, vastgoed en exploitatie.
De kracht van een integrale aanpak
Juist in die samenwerking ligt de kracht van Areaal Advies. Vaak wordt gekeken vanuit één invalshoek – bijvoorbeeld alleen toerisme of alleen vastgoed – maar wij brengen meerdere werelden bij elkaar. Onze vier pijlers versterken elkaar:
- Vanuit Duurzame Bezoekerseconomie zorgen we dat erfgoed beleefbaar wordt, met oog voor kwaliteit, doelgroep en duurzaamheid;
- Vanuit Vastgoed zorgen we dat gebouwen technisch en financieel haalbaar worden ontwikkeld en beheerd;
- Vanuit Ruimtelijke Economie kijken we naar de impact op het gebied als geheel – hoe erfgoed een rol speelt in leefbaarheid, identiteit en toekomstbestendigheid;
- En vanuit Duurzaamheid zorgen we dat behoud samengaat met klimaatdoelen, energietransitie en circulair denken.
We verbinden beleid met praktijk, en ambities met uitvoering. Zo maken we erfgoed tot een actieve speler in gebiedsontwikkeling en maatschappelijke opgaven.
Erfgoed als verbindende kracht voor gemeenten
Voor gemeenten ligt hier een uitgelezen kans. Erfgoed is vaak al aanwezig, maar wordt nog te vaak versnipperd benaderd: een dossier voor cultuur, of een opgave voor vastgoed. Terwijl het juist in de verbinding tussen domeinen zijn volle potentie laat zien.
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) onderstreept dit in haar publicaties: zonder samenwerking tussen beleidsterreinen wordt erfgoed zelden goed benut. Dat begint met het opnemen van erfgoed in de omgevingsvisie, maar gaat verder dan papier. Het vraagt om kennis, creativiteit en integraal denken.
Bij Areaal Advies zien we erfgoed als een katalysator. Het kan bijdragen aan een aantrekkelijke binnenstad, een levendig platteland, een sterke economie en een verbonden gemeenschap. Mits je het goed aanpakt.
Laat erfgoed spreken – ook in jouw gemeente
Ben je benieuwd hoe jouw gemeente erfgoed kan inzetten als motor voor economische ontwikkeling, toerisme en duurzaamheid? Wil je weten hoe je cultureel vastgoed kunt verduurzamen én rendabel maken, met oog voor de verhalen van de plek?
Neem dan contact met ons op. We gaan graag met je in gesprek over de kansen die erfgoed biedt – voor bewoners, bezoekers én de toekomst van jouw gemeente.