We horen veel over ‘digital twins’, machine learning en AI in de context van toerisme en recreatie. Deze geavanceerde concepten zijn ongetwijfeld boeiend en bieden op termijn veel potentieel. Maar binnen veel gemeenten is de basis hiervoor nog niet gelegd.
Bij Areaal Advies zijn we ‘dol op data’. Om eens te kijken hoe data bij de diverse gemeenten wordt gebruikt als het gaat om recreatief-toeristisch beleid, voerden we hierover gesprekken met beleidsmedewerkers, DMO’s en kennisinstellingen. De verzamelde inzichten hebben we gebundeld in een nieuwe publicatie. Hier vindt u alvast een overzicht van de belangrijkste bevindingen. Benieuwd naar het volledige rapport? Deze is te downloaden via areaaladvies.nl/downloads.
De uitkomsten laten een helder beeld zien: er liggen enorme kansen voor digitalisering en datagebruik in de lokale toeristische en recreatieve sector, maar de capaciteit en middelen zijn vaak beperkt. Grootschalige data-projecten voelen dan al snel onhaalbaar. Toch hoeft dit geen belemmering te zijn. Juist in de kleinere, alledaagse werkzaamheden schuilen tal van mogelijkheden om data op een toegankelijke en praktische manier in te zetten. Denk aan het visualiseren van bestaand toeristisch aanbod met GIS-tools of het benutten van interne data om trends te signaleren.
De uitdaging? De kloof overbruggen tussen de abstracte dataverhalen en de concrete beleidspraktijk. Beleidsmedewerkers hebben behoefte aan bruikbare inzichten die direct aansluiten bij hun dagelijkse werk. Data-experts en beleidsmakers moeten elkaar beter verstaan.
Neem bijvoorbeeld het thema toeristisch aanbod. De beleidsvraag of het huidige accommodatieaanbod aansluit bij de behoeften van doelgroepen kan worden beantwoord door analyse van verblijfsvoorkeuren, gekoppeld aan het bestaande aanbod. Er zijn steeds meer datasets beschikbaar over het bestaande toeristisch aanbod en als die er voor een bepaalde plaats niet zijn, is het steeds makkelijker geworden dit aanbod efficiënt in kaart te brengen. Ook is er ruime kennis beschikbaar over de verblijfsvoorkeuren van verschillende doelgroepen. Door deze zaken te koppelen, ontstaat een scherp beeld van vraag en aanbod. Hiermee ontstaan inzichten die bijvoorbeeld kunnen worden gebruikt bij het beoordelen van nieuwe accommodatieaanvragen of kunnen doelgroepvoorkeuren worden opgenomen in de toeristische visie.
Een ander belangrijk thema is toegankelijkheid. De vraag of toeristische voorzieningen voldoende toegankelijk zijn voor mensen met een beperking kan worden onderzocht door een inventarisatie van fysieke toegankelijkheid. Ook hier kunnen (open) data-initiatieven worden gebruikt die bijvoorbeeld toegankelijkheid van de openbare ruimte inzichtelijk maken. De uitkomsten kunnen leiden tot beleidskaders, gerichte verbeteringen zoals extra toiletten of rustpunten, en het stimuleren van samenwerking met ondernemers.
Ons onderzoek leidde tot zes aanbevelingen voor het gebruik van data voor toeristisch beleid:
🧩 Begin klein, bouw groot: Start met behapbare projecten en bouw stap voor stap verder.
🤝 Verbind data en beleid: Zorg voor nauwere samenwerking en wederzijdse feedback tussen beleidsmedewerkers en data-experts.
🗣️ Versterk kennisdeling tussen DMO’s en gemeenten: Organiseer structureel overleg om doelen beter af te stemmen.
🗺️ Maak meer gebruik van ruimtelijke data: Benut de kracht van GIS voor beter onderbouwde beslissingen.
📊 Visualiseer overzichtelijk: Presenteer data op een manier die toegankelijk en bruikbaar is voor beleidsmakers.
🏢 Benut interne bronnen: Maak optimaal gebruik van de schat aan data die binnen de gemeentelijke organisatie al beschikbaar is, vaak verspreid over verschillende afdelingen, om de afhankelijkheid van externe databronnen te verminderen.
Binnen het bredere perspectief van een duurzame bezoekerseconomie spelen uiteenlopende vraagstukken als leefbaarheid, werkgelegenheid en natuurbeheer. Door eerst op kleinere projecten en afzonderlijke thema’s te focussen, maar deze onderling verbonden te houden, ontstaat gaandeweg een samenhangend beeld van de ontwikkeling van een duurzame bezoekerseconomie. Zo bouw je als het ware een databank op, waarin inzichten uit verschillende projecten samenkomen en benut kunnen worden. Deze kunnen ook weer worden gecombineerd, bijvoorbeeld door informatie over bereikbaarheid te koppelen aan de ontwikkeling van nieuw aanbod.
Voor inspiratie en een integrale aanpak van deze verschillende aspecten verwijzen we graag naar ons model ‘Bezoek in Balans’. Dit model biedt een helder raamwerk om de economische, sociale en ecologische dimensies van een duurzame bezoekerseconomie inzichtelijk te maken. Het model werkt met concrete indicatoren, met daaraan gekoppeld verschillende meetmethoden, en helpt om inzichten of dataprojecten samen te brengen en strategisch in te zetten binnen een breder geheel.
De bereidheid om meer met data te werken is er zeker. Gemeenten zien de potentie om beleidskeuzes te objectiveren, effecten te evalueren en het belang van toerisme en recreatie te agenderen. Het is nu de uitdaging om de focus te verleggen van complexe theorie naar concrete, praktische stappen. Alleen dan kunnen we data echt laten bijdragen aan een duurzaam en goed onderbouwd recreatief toeristisch beleid.
Meer weten? Download het volledige artikel via areaaladvies.nl/downloads
Oproep aan gemeenten: Heeft uw gemeente een idee voor een klein, concreet data-project binnen recreatie en toerisme, waar u wel wat hulp bij kunt gebruiken? Deel uw idee met ons vóór 1 juni! We selecteren één project waarbij we onze expertise graag inzetten om u op weg te helpen. Laat uw reactie achter in de comments of stuur ons een direct bericht.