Door Areaal Advies
  • Artikel

Een ‘brug’ tussen ecologie en economie:
Het vernieuwingsproject van de Hofpleinlijn

Elke Rotterdammer kent het, en vele mensen van buiten de stad: het Hofplein. Het is inmiddels traditie om op deze plek belangrijke overwinningen van Feyenoord en het Nederlands Elftal te vieren. Maar weet menig Rotterdammer ook dat het Hofplein decennialang een eigen treinstation heeft gehad? Station Rotterdam Hofplein diende als eindstation voor de Hofpleinlijn, een spoorlijn die Rotterdam met Scheveningen verbond. Het gaf Rotterdammers de mogelijkheid, tot 1953,  om gemakkelijk de badplaats te bereiken. In de jaren daarna werd de lijn nog meerdere malen omgeleid en verlegd. In 2010 kwam er een einde aan het gebruik als station. Met het openen van het Statenwegtracé was het viaduct ook voor de RET, de laatste gebruiker van de lijn, overbodig. Er moest dus naar een andere bestemming worden gezocht voor het voormalige station en het Hofpleinlijnviaduct. 

Gelukkig kon dit stukje historisch Rotterdam blijven voortbestaan, maar wel in een nieuwe vorm. Vanuit een ambitieus renovatieplan werd uiteindelijk het station en het Hofpleinlijnviaduct omgevormd tot ‘de Hofbogen’. Inmiddels heeft het project als een van de ‘meest vernieuwende projecten in Rotterdam’ een plek in de reisgids van de Lonely Planet verdiend. Het viaduct, dat met een lengte van wel twee kilometer het langste rijksmonument van Nederland is, is grondig aangepakt en getransformeerd tot een hotspot op het gebied van food, fashion en design. Hierbij is de oude glorie van de spoorlijn hersteld, en vormt het een nieuwe plek waar (lokale) ondernemers de ruimte krijgen voor hun creatieve ambacht. Een verscheidenheid aan ondernemers hebben hier dan ook al een plek kunnen vinden. Zo zijn er verschillende horecazaken, koffietentjes en bakkerijtjes te vinden. Daarnaast zit er een sportschool, een bloemist, een barbier, een kaasspecialist, verschillende architecten- en ontwerpbureaus en werkplaatsen voor allerlei andere ambachten. Kortom, een grote impuls voor de lokale economie. Een succes waar de omliggende buurten en ondernemingen merkbaar in meeliften.

Verschillende ondernemingen hebben een plek gevonden in de Hofbogen. Foto auteur.

Maar naast dit succesvolle project in de Hofbogen zelf, is er op het dak ervan, waar de voormalige spoorlijn liep, ruimte gemaakt voor een nieuw stedelijk park. De plannen voor dit park komen wat betreft de vorm erg overeen met de High Line in New York. Bewoners en bezoekers krijgen de mogelijkheid om te recreëren in een natuurlijke groene omgeving. Het park gaat een rol spelen bij het vergroenen van een deel van de stad waar nu nog weinig groen te vinden is, en zal het (letterlijk en figuurlijk) een brug vormen die verschillende parken verspreid over de wijk met elkaar verbindt. Daarnaast gaat het park bijdragen aan het waarborgen van de biodiversiteit van de stad, waar een verscheidenheid aan planten een impuls zal geven aan de gezondheid van het lokale ecosysteem. Ten slotte maakt het de stad klimaatadaptiever. Het unieke dakpark zal de stad weerbaarder maken tegen de effecten van klimaatverandering. Het aanwezige groen kan overtollig regenwater opnemen, dat een steeds groter probleem wordt door de steeds vaker voorkomende stortbuien. Dit watervasthoudende effect van planten biedt weer een oplossing in tijden van droogte. Daarnaast kan het groen een verkoelend effect hebben bij hittestress in deze voornamelijk versteende omgeving. Om dit te bereiken wordt het park ingericht als een natuurlijk waterzuiveringslandschap waarbij regenwater op een natuurlijke wijze wordt vastgehouden en gezuiverd. Het park staat nog wel in de kinderschoenen; enkel het Luchtpark Hofpleinstation is inmiddels geopend voor bezoekers.

Maatregelen voor een klimaatadaptievere buurt. Foto auteur.

De ontwikkelingen rond de Hofbogen zijn een mooi voorbeeld van een project met aandacht voor diverse maatschappelijke onderwerpen. Denk aan circulariteit (het hergebruiken van bestaande constructies), de duurzaamheid van de stedelijke omgeving en het vergroenen van de stad. Daarnaast wordt er aandacht geschonken aan de verdere ontwikkeling van de lokale economie. Er wordt dus zowel aandacht geschonken aan economie, als aan ecologie.

Het renovatie- en vernieuwingsproject kan daarnaast een inspiratiebron zijn voor andere leegstandskwesties. Het laat zien hoe creatief om kan worden gegaan met bestaande gebouwen en structuren die niet meer in gebruik zijn. Sloop en nieuwbouw is namelijk niet de enige mogelijkheid. Door bestaande gebouwen en structuren te gebruiken, wordt de oude glorie van deze structuren bewaard, wordt de historische ziel van de wijk behouden, en kan er nieuw leven worden geblazen in verlaten panden.

Het voormalige station ‘Hofplein’ met in de achtergrond (onder meer) de Sint-Laurenskerk. Foto auteur.

De adviseurs van Areaal Advies zetten zich voortdurend in voor de kwaliteit en de leefbaarheid van gebieden. Wij verbinden stakeholders en creëren strategische visies met een realistisch uitvoeringsprogramma. Meer weten wat wij kunnen betekenen voor uw gemeente, gebied of organisatie? Neem contact met ons op!